Η Ανδρογενετική Αλωπεκία (ΑΓΑ) είναι η αιτία της ανδρικής τριχόπτωσης σε 98% των ανδρών που χάνουν μαλλιά. Προκειμένου να εμφανίσει ένας άνδρας ΑΓΑ πρέπει απαραιτήτως να έχει την κληρονομική προδιάθεση (το «γονίδιο της Ανδρογενετικής Αλωπεκίας») και αρκεί να έχει φυσιολογικά επίπεδα της ορμόνης DHT (Διυδροτεστοστερόνη) στην κυκλοφορία, ένα φυσιολογικό ανδρογόνο που προκύπτει από την Τεστοστερόνη.

Παρά το γεγονός ότι η ΑΓΑ είναι πλήρως γονιδιακά εξαρτώμενη, οι περισσότεροι άνδρες σχετίζουν την τριχόπτωση με τον τρόπο ζωής, με τη διατροφή τους και με κάποιο δυσάρεστο και στρεσσογόνο συμβάν στη ζωή τους.

Κάποιοι θα πουν πως έχασαν τα μαλλιά τους στο πανεπιστήμιο, στο στρατό ή όταν πήραν διαζύγιο. Άλλοι θα πουν πως φταίει η διατροφή τους, το νερό στο νέο σπίτι τους ή το κράνος που φοράνε όταν οδηγούν για πολλές ώρες.

Στην πραγματικότητα όλα αυτά είναι προσπάθειες (και ελπίδες) να «αποκτήσει έλεγχο» της κατάστασης και να δώσει μια λογική εξήγηση. Με άλλα λόγια, ο άνδρας που χάνει μαλλιά νομίζει (ελπίζει) πως αν αλλάξει τρόπο ζωή ή διατροφής, θα σώσει τα μαλλιά του!

Αλλά αυτό είναι μύθος!

Ευτυχώς η ΑΓΑ είναι «καλοήθης» και δε σχετίζεται με άλλα προβλήματα υγείας.

Η σκληρή πραγματικότητα είναι πως αν κάποιος έχει τα «γονίδια» που προκαλούν ΑΓΑ, θα συνεχίσει να χάνει μαλλιά ότι και να κάνει, ότι και να φάει, όσο και να διαλογιστεί ή να γυμναστεί.

Η μόνες αποδεδειγμένες επιστημονικά και ασφαλείς λύσεις είναι η χρήση εγκεκριμένων και αποτελεσματικών φαρμακευτικών ουσιών ενάντια στην ΑΓΑ και η Μεταμόσχευση Μαλλιών.

Πέραν από αυτά, υπάρχουν ελάχιστα που μπορεί κανείς να εφαρμόσει στη ζωή του ώστε να περιορίσει την αδυσώπητη γονιδιακή εντολή της τριχόπτωσης από την ΑΓΑ. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές πρακτικές συμβουλές που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες οι άνδρες που πάσχουν από ΑΓΑ να διατηρήσουν για λίγο περισσότερο χρόνο τα μαλλιά τους και για πολλά περισσότερα χρόνια τη γενικότερη υγεία τους.

Καθότι δεν μπορεί κανείς να αλλάξει τα γονίδιά του μέσω του τρόπου ζωής, οι παρακάτω συμβουλές έχουν ως στόχο κυρίως τη μείωση στην κυκλοφορία της ορμόνης DHT που είναι το μόριο που ουσιαστικά προκαλεί την τριχόπτωση στους άνδρες με ΑΓΑ:

• Προσπάθεια για πιο ήρεμη και λιγότερο στρεσσογόνο ζωή. Το συνεχές στρες αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης στην κυκλοφορία και προκαλεί πολλές μακροπρόθεσμες βλάβες, ενώ πιθανολογείται πως αυξάνει και την ταχύτητα της απώλειας μαλλιών, που όμως θα έπεφταν ούτως ή αλλιώς. Παρόλο που φαίνεται «ουτοπικό», η εκμάθηση κάποιων ασκήσεων διαλογισμού ή ασκήσεων αναπνοής που θα βοηθάει στην επίτευξη μιας πιο ήρεμης αντιμετώπισης των καταστάσεων είναι χρήσιμη, πρώτα για την υγεία του ατόμου, γενικότερα, και κατ’ επέκταση για τα μαλλιά του. Όμως, πρέπει να τονιστεί εδώ πως αυτές οι τεχνικές είναι απλά έμμεσα χρήσιμες, όχι πως αν κάνει κάποιος κάνει yoga, θα βγάλει μαλλιά.
• Μείωση των κορεσμένων και trans λιπαρών στη διατροφή. Τα τηγανητά, τα ζωικά λιπαρά και τα κόκκινα κρέατα έχουν συσχετισθεί με αυξημένη παραγωγή σμήγματος από τους σμηγματογόνους αδένες, που με τη σειρά τους πιθανόν να σχετίζονται με τοπική αύξηση της παραγωγής της ορμόνης DHT και κατ’ επέκταση επιδείνωση της ΑΓΑ. Σημειώνεται πως λευκά κρέατα είναι το στήθος από τα πουλερικά και το χοιρινό, καθότι αν αφαιρεθεί το περιφερικό λίπος από το χοιρινό, έχει ελάχιστο ποσοστό λιπαρών (<3%). Κόκκινα κρέατα είναι το μοσχάρι, το βοδινό, τα αμνοερίφια, το κυνήγι και το «μπούτι» στα πουλερικά. Από αυτά τα κρέατα καλά θα κάνετε να μείνετε μακριά.
• Έχει αποδειχθεί ότι σε άνδρες που μείωσαν τα κορεσμένα λιπαρά (αυτά που βρίσκει κανείς στα κόκκινα κρέατα και στα ζωικά λιπαρά) και αύξησαν τα πολυακόρεστα (αυτά που βρίσκει κανείς στο ελαιόλαδο και στα ψάρια), εμφανίστηκε μείωση της ορμόνης DHT ενώ μειώθηκε και η πιθανότητα εμφάνισης προστατικού καρκίνου. Παρόμοια αποτελέσματα έχουν δώσει αντίστοιχες μελέτες σε γυναίκες, αφού η μείωση των λιπαρών στη διατροφή, από το 40% των προσλαμβανόμενων θερμίδων ημερησίως σε 20%, μειώνει τα επίπεδα των ανδρογόνων σε γυναίκες όλων των ηλικιών και δρα προστατευτικά στην εμφάνιση καρκίνου του μαστού.
• Μείωση της κατανάλωσης με σύνθετων υδατανθράκων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, όπως χυμοί (ακόμα και φυσικοί!), αναψυκτικά, σοκολάτες, προϊόντα ζαχαροπλαστικής, αμυλούχα κ.α. Οι τροφές αυτές προκαλούν υψηλή έκκριση ινσουλίνης και αύξηση της DHT με πολύπλοκούς μεταβολικούς μηχανισμούς.
• Να αποφεύγονται προϊόντα με πολλά συντηρητικά, βελτιωτικά γεύσης, χρωστικές και ρυθμιστές οξύτητας , διότι αυξάνουν τις οξειδωτικές ρίζες και πιθανόν να επιδεινώνουν την τριχόπτωση, καθότι τα τριχοθυλάκια ατόμων που πάσχουν από ΑΓΑ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο οξειδωτικό φορτίο.
• Μείωση ή διακοπή του καπνίσματος, που αποτελεί σημαντικότατο παράγοντα κινδύνου για στεφανιαία νόσο, για την οποία, οι πάσχοντες από ΑΓΑ έχουν ήδη αυξημένο κίνδυνο. Το κάπνισμα πιθανόν να δρα απευθείας αρνητικά στα τριχοθυλάκια των περιοχών με ΑΓΑ σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες και αυξάνει άμεσα την ταχύτητα απώλειας τριχών λόγω τοξινών αλλά και μείωσης της αιμάτωσης των ήδη ευαίσθητων τριχοθυλακίων.
• Μείωση ή διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ. Το αλκοόλ «διαταράσσει» την ορμονική ισορροπία του οργανισμού και μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα DHT μέσω πολύπλοκων μεταβολικών μηχανισμών.
• Ήπια άσκηση, κυρίως υπό τη μορφή της αεροβικής άσκησης που θα συνδυάζεται με ήπια εκγύμναση με βάρη. Η αεροβική άσκηση προκαλεί ήπια μείωση της έκκρισης Τεστοστερόνης στους άνδρες, ενώ αντίθετα η άσκηση με βάρη προκαλεί αύξηση των ανδρογόνων και στους άνδρες και στις γυναίκες. Ο συνδυασμός λοιπόν των δύο διαφορετικών τρόπων εκγύμνασης έχει εξισορροπητικό ρόλο με το μέγιστο όφελος για την υγεία και τη φυσική κατάσταση, παρόλο που δεν σχετίζεται με άμεσο όφελος για τα μαλλιά
• Προσθήκη λαχανικών, δημητριακών και προϊόντων σόγιας στη διατροφή, χωρίς υπερβολές φυσικά. Η σόγια περιέχει τα ισοφλαβονοιδή coumenstans, genistein, daidzein και lignans που περιέχουν επίσης και τα δημητριακά, ο λιναρόσπορος, το λινέλαιο και τα μούρα, ενώ coumenstans περιέχει και το μπιζέλι. Η κατανάλωση αυτών των ουσιών έχει φανεί σε εκτενείς επιδημιολογικές μελέτες ότι δρα προστατευτικά στην εμφάνιση προστατικού καρκίνου στους άνδρες ενώ μειώνει και τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Η συγκέντρωση φυτο-οιστρογόνων στον ορό των Ευρωπαίων και των Αμερικανών έχει βρεθεί σημαντικά χαμηλότερη από αυτή των Ασιατών και πιθανόν να σχετίζεται και με την ηπιότερη «εκδήλωση» ΑΓΑ στους ασιατικούς πληθυσμούς.

Τι να τρώει κανείς δηλαδή;

Η Μεσογειακή διατροφή πιθανόν να αποτελεί την ιδανική λύση και να συνοψίζει τις παραπάνω διατροφικές προτάσεις.

Συνολικά η τυπική Μεσογειακή διατροφή απαρτίζεται από 8 παραμέτρους:

1. Υψηλή αναλογία πολυακόρεστων/κορεσμένων λιπαρών

2. Μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και προϊόντων κρέατος

3. Υψηλή κατανάλωση λαχανικών

4. Υψηλή κατανάλωση δημητριακών

5. Υψηλή κατανάλωση οσπρίων

6. Μέτρια κατανάλωση φρούτων

7. Ελάχιστη κατανάλωση αλκοόλ

8. Ελάχιστη κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων

Η διατροφή που περιλαμβάνει τα στοιχεία αυτά θεωρείται ότι προσφέρει την ιδανική μακροπρόθεσμη προστασία από παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος, ενώ έχει σχετισθεί και με προστασία από κακοήθειες του γαστρεντερικού και του ουρογεννητικού συστήματος, σύμφωνα με τα πρόσφατα δημοσιευμένα αποτελέσματα της μελέτης European Prospective Investigation into Cancer and nutrition (EPIC).

Θέλω κάτι ακόμα πιο απλό!

Αν κανείς αναζητάει με απλό και κατανοητό τρόπο να εξηγήσει ποια τρόφιμα είναι βέλτιστα για τη διατήρηση της υγείας, μπορεί να το συνοψίσει ως εξής, σε 8 μόλις λέξεις:

“Eat real food, not too much, mostly plants.” 

Δηλαδή, «πραγματικό» φαγητό είναι ότι δεν είναι κατασκευασμένο (γλυκά, παγωτά, αλκοόλ και πολλά άλλα). Όχι πολύ φαγητό, αρκετό μόνο για τις ημερήσιες ανάγκες και για διατήρηση του βάρους. Και κυρίως φυτικής προελεύσεως (λαχανικά, φρούτα, δημητριακά κτλ).

Τόσο απλά!