Καλλυντικά και μη-φαρμακευτικά σκευάσματα ενάντια στην τριχόπτωση

  • Επιστημονική επιμέλεια κειμένου: Dr. Κωνσταντίνος Αναστασάκης MD, PhD, FISHRS, ABHRS Secretary, Χειρουργός Κεφαλής & Τραχήλου

Από την αρχαιότητα, έχουν προταθεί και δοκιμαστεί πλήθος «θεραπείες» για την Ανδρογενετική Αλωπεκία (ΑΓΑ), αλλά χωρίς ποτέ να υπάρχουν αποδείξεις της αποτελεσµατικότητάς τους, πέραν από την πίστη αυτού που την πρότεινε και την …καλοπιστία αυτού που τις αγόραζε!

Ακόµα και σήµερα, ο ασθενής με τριχόπτωση έρχεται αντιµέτωπος µε µια πληθώρα προϊόντων που ισχυρίζονται ότι µπορούν να τον βοηθήσουν να ξαναβγάλει μαλλιά. Η γκάµα των προϊόντων αυτών ποικίλει από τις τοπικές µέχρι τις συστηµατικές αγωγές και τους συνδυασμούς τους, ενώ περιλαµβάνει φαρµακευτικές ουσίες, φαρµακο-καλλυντικά, καλλυντικά, «φυσικά» προϊόντα, «λειτουργικά» συµπληρώµατα διατροφής, βότανα, Laser, ακόµα και «θεραπείες» µε ηλεκτροστατικά/µαγνητικά πεδία.

Η «βιοµηχανία της τριχόπτωσης» κάνει τζίρο δισεκατοµµυρίων δολαρίων ετησίως και το μεγαλύτερο μέρος αυτού του τζίρου ξοδεύεται στην προώθηση κυρίως των (αναποτελεσµατικών) αγωγών που εκμεταλλεύονται την απόγνωση και τον πανικό όσων βλέπουν τα µαλλιά τους να πέφτουν. Ο ασθενής με ΑΓΑ έλκεται από τις υποσχέσεις των διαφηµίσεων ή της παραφιλολογίας και της φηµολογίας που παρέχονται σε διάφορες συζητήσεις στο Internet, στα ΜΜΕ, στο νυχτερινό telemarketing και στην …παραµονή στο «κοινωνικό ασυνείδητο» πατροπαράδοτων συµβουλών και «θεραπειών».

Τι είναι τα καλλυντικά και τα μη-φαρμακευτικά σκευάσματα;

Πολύ απλά, οτιδήποτε δεν έχει κουπόνι φαρμάκου είναι καλλυντικό.

Δεν έχει καμία σημασία αν το σκεύασμα το αγοράσατε από το φαρμακείο, από το κομμωτήριο, την τηλεόραση ή το σουπερμάρκετ.

Από τη στιγμή που δεν έχει κουπόνι φαρμάκου, είναι καλλυντικό. Αν μάλιστα είναι πόσιμο, π.χ. βιταμίνες, κυστεΐνη κτλ., πάλι δεν έχει σημασία αν το αγοράσατε από το φαρμακείο, είναι συμπλήρωμα διατροφής! 

Δεν έχει καμία σημασία αν έχει εντυπωσιακή συσκευασία, αν σας το πρότεινε φαρμακοποιός και σας είπε πως είναι αποτελεσματικό ή και καλύτερο από φάρμακο.

Είναι καλλυντικό.

Και όπως θα δείτε, τα καλλυντικά δεν έχουν καμία σχέση με τα φάρμακα σε αποτελεσματικότητα και ασφάλεια. 

Υπερέχουν μόνο σε …συσκευασία!

Σε τι διαφέρουν τα καλλυντικά ενάντια στην τριχόπτωση από τα φάρμακα;

Αντίθετα με τα φαρμακευτικά σκευάσματα που διέπονται από αυστηρότατη και σαφέστατη Νομοθεσία, που απαιτεί κάθε φάρμακο να έχει γνωστή δράση, γνωστές παρενέργειες και προβλέψιμη αποτελεσματικότητα, τα καλλυντικά και τα συμπληρώματα διατροφής υπάγονται σε πολύ πιο απλή και ασαφή νομοθεσία, με ελάχιστες απαιτήσεις:

  • Οι κατασκευαστές των καλλυντικών και διατροφικών σκευασµάτων δεν υποχρεούνται να αποδείξουν την ασφάλεια και την αποτελεσµατικότητα των σκευασµάτων τους, παρά μόνο να οφείλουν να ανακοινώνουν οποιαδήποτε καταγγελία για παρενέργεια ή ανεπιθύµητη ενέργεια από χρήση των σκευασµάτων τους, αφού αυτή συμβεί σε κάποιον χρήστη
  • Οι κατασκευάστριες εταιρείες δεν οφείλουν να αποδείξουν τους ισχυρισµούς τους για τη δραστικότητα και την αποτελεσµατικότητα των καλλυντικών ή των διατροφικών συµπληρωµάτων, ισχυρισµοί που ξεκινούν από γενικότητες και ψευδο-επιστηµονικές δηλώσεις µέχρι εξωφρενικούς ισχυρισµούς
  • Όσο οι ισχυρισµοί παραµένουν ασαφείς και δεν ισχυρίζονται θεραπεία κάποιας νόσου, αλλά διατείνονται ότι «διατηρούν» ή «υποστηρίζουν» κάποια λειτουργία, συνεχίζουν να υπάγονται στο νοµοθετικό καθεστώς που διέπει τα τρόφιµα και τα καλλυντικά.
  • Οι μελέτες που παραθέτουν οι κατασκευάστριες εταιρείες δεν δημοσιεύονται ποτέ σε επιστημονικά περιοδικά και σχεδόν ποτέ δεν πληρούν ούτε καν τα ελάχιστα κριτήρια αξιοπιστίας, με αντικειμενικές μετρήσεις αλλά βασίζονται σχεδόν πάντοτε στην εκτίμηση των ασθενών για την κατάστασή τους και στην αξιολόγηση των «ερευνητών» που γράφουν τη μελέτη, χωρίς καμία εξωτερική, αντικειμενική αξιολόγηση.

3 ερωτήσεις που επιτέλους κάποιος πρέπει να σας κάνει

  • Έχετε χρησιμοποιήσει κάποια καλλυντική (δηλαδή μη-συνταγογραφούμενη από ιατρό) αγωγή ενάντια στην τριχόπτωση, η οποία να «εγγυάται» πως θα σταματήσει την τριχόπτωση και θα «διεγείρει την τριχοφυΐα»; 
  • Έχει αποδώσει τα αποτελέσματα που αναγράφονται στην ετικέτα ή στο διαφημιστικό;
  • Μήπως συνεχίζεται η τριχόπτωση, χωρίς κανένα σημάδι νέων μαλλιών;

Αν η απάντηση στα παραπάνω είναι «Ναι», τότε γίνατε και εσείς «μέλος» μίας πολύ μεγάλης κατηγορίας ατόμων με τριχόπτωση που θέλησαν να «κάνουν κάτι» ενάντια στην τριχόπτωση με το να αγοράσουν και να χρησιμοποιήσουν ένα μη-φαρμακευτικό, καλλυντικό προϊόν για το οποίο άκουσαν από ένα φίλο, τους το πρότεινε κάποιος «ειδικός», είδαν στις διαφημίσεις ή το βρήκαν στο διαδίκτυο. 

Επίσης, μπορεί να σας προσέλκυσαν και να σας ενθουσίασαν ισχυρισμοί ότι το καλλυντικό αυτό είναι «απόλυτα φυσικό», «φυτικό», «βασίζεται σε μία αρχαία/παραδοσιακή συνταγή», «ανακαλύφθηκε από ιατρό» κλπ. 

Αυτό που μάλλον δεν ανέφεραν είναι ότι αυτή η καλλυντική αγωγή δεν είναι ελεγμένη και πιστοποιημένη για την αποτελεσματικότητά της από κανέναν Επιστημονικό ή Κρατικό φορέα.

Τελικώς, αφού είδατε και μόνος σας ότι δεν εμφανίζονται τα «εγγυημένα» αποτελέσματα που σας είχαν υποσχεθεί, καταλάβατε πως είναι καιρός να συμβουλευτείτε έναν ιατρό που ειδικεύεται στην αποκατάσταση μαλλιών 1) σχετικά με τα αίτια της τριχόπτωσης και 2) για να μάθετε αν είστε κατάλληλος υποψήφιος για φαρμακευτική ή χειρουργική αποκατάσταση μαλλιών.

Μερικές επιστημονικές αλήθειες για τα καλλυντικά ενάντια στην τριχόπτωση.

Παρακάτω σας παρουσιάζουμε μερικά δεδομένα που θα πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με μη φαρμακευτικά-καλλυντικά προϊόντα που υπόσχονται να σταματήσουν την τριχόπτωση και να διεγείρουν νέα τριχοφυΐα. 

Γεγονός:

Εκτός από τις κλινικά αποδεδειγµένα αποτελεσµατικές φαρµακευτικές ουσίες Minoxidil και Finasteride, όλες οι µη-φαρμακευτικές, καλλυντικές ουσίες µε …πιθανές τριχογενετικές ιδιότητες θα οδηγήσουν σε σαφώς υποδεέστερα αποτελέσµατα από αυτά που θα είχε επιτύχει στο ίδιο χρονικό διάστημα ο ασθενής µε µια εγκεκριµένη φαρμακευτική αγωγή. Τίποτα περισσότερο. Άρα, αφού λοιπόν μπαίνετε στην διαδικασία να λάβετε αγωγή, γιατί να μην κάνετε κάτι που έχει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα;

Γεγονός:

Οποιαδήποτε καλλυντική αγωγή χρησιμοποιεί κάποιος θα πρέπει η προσδοκώµενη αποτελεσµατικότητα και η τελική αποτελεσµατικότητα να συγκρίνεται µε αυτήν που θα είχε αν χρησιµοποιούσε µια αποδεδειγµένα αποτελεσµατική, εγκεκριµένη αγωγή ενάντια στην ΑΓΑ στο ίδιο διάστημα. Η απώλεια χρόνου µε µια αναποτελεσµατική καλλυντική αγωγή, για 12 ή περισσότερους µήνες, µπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανταπόκριση σε µια εγκεκριµένη και αποτελεσµατική αγωγή θα λάβει ο ασθενής που αργότερα. Οι τρίχες που χάνονται έχει αποδειχθεί πως δεν µπορούν να ανακτηθούν στο σύνολό τους.

Γεγονός:

Κανένα από τα καλλυντικά προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά της Ελλάδος ή του εξωτερικού δεν έχει ελεγχθεί διεξοδικά για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του ενάντια στην τριχόπτωση σε ορθά σχεδιασμένες κλινικές δοκιμές. Οι ισχυρισμοί ή οι «εγγυήσεις» της αποτελεσματικότητας τους σπάνια βασίζονται σε «ποιοτική Επιστήμη». Οι ισχυρισμοί είναι σχεδόν αποκλειστικά από «μαρτυρίες» από ικανοποιημένους χρήστες του προϊόντος ή οι όποιες δημοσιευμένες μελέτες είναι μικρές σε μέγεθος, με πρωτόκολλα με σημαντικά σφάλματα αξιοπιστίας και χωρίς καν φωτογραφίες πριν ή μετά.

Γεγονός:

Μόνο δύο φαρμακευτικές αγωγές ενάντια στην τριχόπτωση έχουν πιστοποιηθεί από τους αρμόδιους Επιστημονικούς και Κρατικούς φορείς, αφού έχουν ελεγχθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα τους σε λεπτομερείς και εκτενέστατες κλινικές δοκιμές, σε πολλές χώρες και σε δεκάδες χιλιάδες άτομα.

Οι δύο αυτές ουσίες έχουν υποβληθεί σε εκτενέστατες έρευνες και έχουν έγκριση-ένδειξη (indication) από το αµερικανικό FDA (Food and Drug Administration, Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων) για την αντιµετώπιση της ΑΓΑ στους άνδρες και υπό προϋποθέσεις σε κάποιες γυναίκες που πάσχουν από FPHL.

Αυτές οι ουσίες είναι η τοπικής εφαρμογής λοσιόν ή αφρός Minoxidil και το χορηγούμενο από το στόμα Finasteride. Οι πληροφορίες για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων διατυπώνονται με σαφήνεια, όπως απαιτούν οι αρμόδιοι φορείς, στις πληροφορίες προϊόντος που παρέχονται στη συσκευασία των φαρμάκων αυτών.

Παρά την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα τους, κανένα εξ’ αυτών δεν «εγγυάται» ότι θα σταματήσει την τριχόπτωση ή θα διεγείρει νέα τριχοφυΐα, επειδή η τριχόπτωση μπορεί να οφείλεται σε πολλές αιτίες και κάποια αίτια τριχόπτωσης δεν είναι θεραπεύσιμα με φάρμακα.

Και τα 2 αυτά φαρμακευτικά σκευάσματα είναι πιο αποτελεσματικά όταν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες και τις συστάσεις ενός Δερματολόγου ή ενός ιατρού ειδικευμένου στην αποκατάσταση και Μεταμόσχευση Μαλλιών και αφού έχει διαγνωσθεί σωστά η αιτία της τριχόπτωσης.

Τα 2 αυτά εγκεκριµένα φαρµακευτικά σκευάσµατα ενάντια στην ανδρική και γυναικεία Ανδρογενετική Αλωπεκία είναι τα µοναδικά που έχουν αποδείξει να έχουν θετικό κλάσµα αποτελεσµατικότητας/παρενέργειες και µακροχρόνια ασφάλεια. Μέχρι το 2016, η πιο αποτελεσµατική εγκεκριμένη φαρµακευτική ουσία ενάντια στην ΑΓΑ είναι το Finasteride 1mg.

Γεγονός:

Ενώ οι δράσεις στο τριχοθυλάκιο και στο σώμα του Minoxidil και του Finasteride είναι γνωστές βάσει των επιστημονικών μελετών και κλινικών δοκιμών, δεν ισχύει το ίδιο για τα καλλυντικά προϊόντα και υπόσχονται «αποκατάσταση μαλλιών». Υπάρχουν πολύ λίγες (ή και καθόλου) μελέτες των κλινικών συνεπειών των «φυσικών» ή «φυτικών» συστατικών αυτών των προϊόντων. Δεν υπάρχουν επαρκείς ποιοτικοί έλεγχοι της γραμμής παραγωγής για να διασφαλίσουν ότι τα συστατικά του προϊόντος δεν διαφέρουν από παρτίδα σε παρτίδα, από συσκευασία σε συσκευασία, ακόμα και από δόση σε δόση στην ίδια συσκευασία!

Καθώς τα προϊόντα δεν έχουν πιστοποιηθεί από τους Κρατικούς αρμόδιους φορείς, η παραγωγή τους δεν υπόκειται στην επιτήρηση τους.

Γεγονός:

Οι πιθανές αλληλεπιδράσεις των καλλυντικών προϊόντων με τη χρήση άλλων συνταγογραφούμενων φαρμάκων δεν είναι γενικά γνωστές. Οι επιδράσεις των προϊόντων από την άποψη της φυσιολογίας δεν περιγράφονται επαρκώς. Για αυτό το λόγο, πρέπει να ενημερώσετε το ιατρό που ειδικεύεται στην αποκατάσταση μαλλιών αν έχετε κάνει ή, αν κάνετε ακόμα, χρήση τέτοιων προϊόντων. Ο ιατρός χρειάζεται να είναι ενήμερος σχετικά, προτού συστήσει κάποια αγωγή αποκατάστασης μαλλιών.

Γεγονός:

Αν και τα περισσότερα καλλυντικά προϊόντα είναι μάλλον αβλαβή, ορισμένα είναι πιθανό να έχουν αρνητικές επιδράσεις από άποψη φυσιολογίας, που μπορεί να περιπλέξουν τις ιατρικές αγωγές ή χειρουργικές παρεμβάσεις για την τριχόπτωση. Ο ιατρός χρειάζεται να είναι ενήμερος σχετικά, προτού προβεί σε επέμβαση αποκατάστασης μαλλιών με Μεταμόσχευση Μαλλιών.

Γεγονός:

Αν έχετε ένα ιατρικό ιστορικό δερματίτιδας ή αλλεργικής αντίδρασης σε προϊόντα για το δέρμα ή για τα μαλλιά, θα πρέπει να είστε προσεκτικοί σχετικά με τη χρήση καλλυντικών για την αποκατάσταση των μαλλιών. Ορισμένα προϊόντα για το δέρμα ή τα μαλλιά μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις και ενοχλήσεις σε άτομα που είναι ευαίσθητα σε συγκεκριμένα χημικά μόρια που συχνά περιέχονται σε αυτά τα σκευάσματα. Επίσης, ορισμένα προϊόντα για το δέρμα ή τα μαλλιά προκαλούν έξαρση ακμής σε άτομα με προδιάθεση προς αυτή. Τα συστατικά των καλλυντικών προϊόντων θα πρέπει να αναγράφονται στην ετικέτα τους και μπορεί να αναγνωρίστε «ένοχα» χημικά αν έχετε ιατρικό ιστορικό αλλεργιών ή φλεγμονωδών αντιδράσεων του δέρματος. «Φυτικά» ή «φυσικά» συστατικά μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αναγνωριστούν επειδή κάποια εξ αυτών είναι γνωστά με πολλά και διαφορετικά ονόματα.

Γεγονός:

Σε ορισμένα καλλυντικά προϊόντα προστίθενται αρώματα για να έχουν πιο ευχάριστη οσμή. Τα χημικά των αρωμάτων προκαλούν συχνά αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα. Η αλλεργική δερματίτιδα συνήθως εμφανίζεται στο δέρμα που έρχεται σε επαφή με τα χημικά των αρωμάτων. Το δέρμα του προσώπου, του λαιμού και των χεριών μπορεί να παρουσιάσει αλλεργική αντίδραση στα χημικά των αρωμάτων που εφαρμόζονται στο τριχωτό της κεφαλής αν το προϊόν αποκατάστασης μαλλιών χρησιμοποιηθεί κατά λάθος σε αυτές τις περιοχές.

Γεγονός:

Τα προϊόντα που περιέχουν «λιπαρά» χημικά μπορεί να συμβάλλουν στην επιδείνωση της δερματικής πάθηση που ονομάζεται Σμηγματορροϊκή Δερματίτιδα. Αυτή η πάθηση συχνά εντοπίζεται σε άτομα που έχουν λιπαρή, φολιδοειδή πιτυρίδα στα μαλλιά και στα ρούχα.

Περίληψη

Σε γενικές γραμμές είναι δελεαστικό να ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης μαλλιών χρησιμοποιώντας προϊόντα που δεν είναι επίσημα πιστοποιημένα και ακολουθώντας «συμβουλές» που βρίσκει κανείς στο Internet και από φίλους, γνωστούς, κομμωτές, φαρμακοποιούς και οποιονδήποτε μη ιατρό.

Οι «μαρτυρίες» χρηστών που ισχυρίζονται πως έβγαλαν μαλλιά «γρήγορα και φθηνά» είναι πράγματι εντυπωσιακές και ελπιδοφόρες. 

Παρόλα αυτά, κανένα καλλυντικό δεν αποδίδει τα αποτελέσματα που θα είχε μια εγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έχει και επιβλαβείς επιδράσεις στο δέρμα. Σε κάθε περίπτωση είναι πιο αποτελεσματικό και πιο αποδοτικό να συμβουλευτείτε έναν Δερματολόγο ή έναν ιατρό που ειδικεύεται στην αποκατάσταση και Μεταμόσχευση Μαλλιών. Επίσης πρέπει να βρείτε έναν ιατρό που μπορεί να σας εξασφαλίσει, αφενός, ότι θα διαγνωσθεί σωστά η αιτία της τριχόπτωσης και αφετέρου ότι θα διαμορφωθεί ένα πρόγραμμα αποκατάστασης μαλλιών που ταιριάζει στις οικονομικές και στις προσωπικές-αισθητικές ανάγκες σας.

Ο ιατρός πρέπει να βοηθήσει τον ασθενή να κατευθυνθεί µόνο προς εγκεκριµένες φαρµακευτικές αγωγές και να αποφεύγει ανούσιες «περιπλανήσεις» σε ψευδο-επιστηµονικά συµπληρώµατα διατροφής, λοσιόν και σαµπουάν που τον εξαντλούν οικονοµικά και ψυχολογικά, ενώ χάνει και την εµπιστοσύνη του στην πραγµατική Επιστήµη.

Στην εποχή της τεκµηριωµένης Ιατρικής, ο ιατρός συστήνει αγωγές ενάντια στην ΑΓΑ µε την εµπειρία του, σε συνδυασµό µε την καλύτερη δυνατή παροχή ενδείξεων από τις τρέχουσες έρευνες.

Με τη στενή παρακολούθηση του ασθενούς, τη χάραξη κατάλληλης στρατηγικής αντιµετώπισης της ΑΓΑ και την ψυχολογική υποστήριξη προκειµένου να µη διακόπτεται η αγωγή, όταν φυσικά αυτή είναι αποτελεσµατική, η πλειοψηφία των ασθενών µε ΑΓΑ θα µπορέσει να διατηρήσει µια ικανοποιητικά πυκνή εικόνα στα µαλλιά για χρόνια, ακόµα και για δεκαετίες. Απλώς πρέπει ο ιατρός να βοηθήσει τον κάθε ασθενή να επιλέξει την κατάλληλη αγωγή και να παραµείνει πιστός σε αυτή.

 

Log in

create an account