Η άσκηση της κοσμητικής ιατρικής παραμένει ένα από τα λίγα πεδία της ιατρικής περίθαλψης που συνεχίζει να μη διέπεται από σαφείς ρυθμιστικούς κανονισμούς στην Ελλάδα κυρίως λόγω του ότι βρίσκεται εκτός του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ). Ταυτόχρονα όμως, οι απαιτήσεις του κοινού για τη διαφάνεια στην ποιότητα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έχουν αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Οι προδιαγραφές για την κοσμητική χειρουργική στην Ευρώπη (European Standard for Aesthetic Surgery Services) έχουν επανεξεταστεί τα τελευταία χρόνια και βρίσκονται στο τελικό στάδιο της αναθεώρησης τους.

Η ΕΛΑΜΑΤ έχει ως θεμελιώδη στόχο να διαμορφώσει ένα ρητό και σαφές σύνολο επαγγελματικών προδιαγραφών για τις επεμβάσεις Μεταμόσχευσης Μαλλιών που θα υποστηρίζει τους στόχους της ίδιας της Ακαδημίας και θα διασφαλίζει στο κοινό ότι οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ συμμορφώνονται με τις προδιαγραφές που είναι ανάλογες με τις αρχές που διαμορφώθηκαν από την ΕΛΑΜΑΤ, αρχές που είναι διαφανείς και προσβάσιμες στο κοινό.

Οι αρχές της ΕΛΑΜΑΤ είναι απόλυτα σύμφωνες με τις κείμενες διατάξεις και τις οδηγίες της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργικής Αποκατάστασης Τριχωτού, International Society of Hair Restoration Surgery, ISHRS, τηρώντας τις αρχές, τους σκοπούς, τους κανόνες, τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις της ISHRS.

Όλοι οι ιατροί και χειρουργοί της ΕΛΑΜΑΤ δεσμεύονται στην τήρηση αυτών με των προδιαγραφών με την υπογραφή του Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΛΑΜΑΤ. Τυχόν μη συμμόρφωση και μη εφαρμογή αυτών των προδιαγραφών από τους χειρουργούς Μεταμόσχευσης Μαλλιών θα οδηγεί στην αποβολή τους από την ΕΛΑΜΑΤ.

Υπάρχει ένας μικρός αριθμός ιατρών που πραγματοποιούν επεμβάσεις Μεταμόσχευσης Μαλλιών στην Ελλάδα. Είναι σημαντικό να υπάρχει ένα θεσπισμένο σύνολο προδιαγραφών το οποίο θα έχει συμφωνηθεί από όσους έχουν εξειδικευτεί ή έχουν εμπειρία στην Χειρουργική Αποκατάσταση Τριχωτού και ακολουθούν τις κατευθύνσεις της βέλτιστης πρακτικής της Χειρουργικής Αποκατάστασης Τριχωτού στην Ελλάδα και διεθνώς. Αυτές οι προδιαγραφές θα αποτελέσουν κομμάτι της αξιολόγησης του δείγματος δουλειάς και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σημείο αναφοράς από αξιολογητές που δεν γνωρίζουν τη διαδικασία.

Οι επαγγελματικές προδιαγραφές της κοσμικής ιατρικής ορίζουν την κοσμητική χειρουργική ως: “Κάθε εγχείρηση και κάθε άλλη επεμβατική ιατρική διαδικασία που έχει ως κύριο στόχο την αλλαγή, αποκατάσταση ή βελτίωση της εμφάνισης, της λειτουργίας και της ευημερίας κατά απαίτηση ενός ατόμου» Αυτός ο ορισμός ισχύει και για την επέμβαση Μεταμόσχευσης Μαλλιών.

Η ΕΛΑΜΑΤ θεωρεί κάθε τύπου Μεταμόσχευση Μαλλιών, συμπεριλαμβανομένης και της τεχνικής FUE ως μία χειρουργική επέμβαση που εκτελείται μόνον από ιατρούς.

Κατηγοριοποίηση Κοσμητικής Ιατρικής

Η κοσμητική ιατρική ταξινομεί επισήμως (Professional Standards for Cosmetic Practice) τις κοσμητικές επεμβάσεις ως εξής :

Επίπεδο 1Α: Επεμβατική μέσος-υψηλός κίνδυνος, μπορεί να χρειαστεί γενική αναισθησία και μπορεί να χρειαστεί διανυκτέρευση στην κλινική.

Επίπεδο 1Β: Επεμβατική χαμηλός-μέσος κίνδυνος, συνήθως χρειάζεται μόνο τοπική αναισθησία, δεν παιτείται διανυκτέρευση στην κλινική.

Επίπεδο 2: Ελάχιστα Επεμβατική χαμηλός κίνδυνος, συνήθως όχι μόνιμη/αναστρέψιμη, καμία παραμονή στο νοσοκομείο, πιθανώς χρειάζεται τοπική αναισθησία.

H Μεταμόσχευση Μαλλιών μπορεί να οριστεί ως επέμβαση επιπέδου 1Β σύμφωνα με αυτή την ταξινόμηση. Η επέμβαση Μεταμόσχευσης Μαλλιών πραγματοποιείται σχεδόν αποκλειστικά εκτός του ΕΣΥ. Συνεπώς, πέρα από ένα μικρό αριθμό περιστατικών που εκτελούνται δωρεάν για φιλανθρωπικούς λόγους, πρέπει να θεωρηθεί ότι οι ασθενείς αναλαμβάνουν το κόστος της επέμβασης

Οι παρακάτω κλινικές προδιαγραφές για τις επεμβάσεις Μεταμόσχευσης Μαλλιών έχουν διαμορφωθεί από την ISHRS και την ΕΛΑΜΑΤ και αποτελούν συστάσεις αλλά οι ασθενείς μπορούν να έχουν την απαίτηση ότι όλοι οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ τηρούν αυτές τις προδιαγραφές από θέση αρχής.

Κλινικές προδιαγραφές ΕΛΑΜΑΤ για την Μεταμόσχευση Μαλλιών

Όσον αφορά την προ-εγχειρητική προετοιμασία του ασθενούς, οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ οφείλουν:

• να παρέχουν γραπτές οδηγίες στους ασθενείς τους πριν την ημέρα της επέμβασης συμπεριλαμβανομένων εντύπων με γενικές πληροφορίες για την επέμβαση Μεταμόσχευσης Μαλλιών και έντυπο συγκατάθεσης για την προγραμματισμένη επέμβαση
• να παρέχουν γραπτές οδηγίες στους ασθενείς για το τι να αποφύγουν (π.χ. κάπνισμα) ή να μην λάβουν κάποιες φαρμακευτικές ουσίες (όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και κυρίως ασπιρίνη), κάποια συμπληρώματα βιταμινών και κάποιες βοτανικές «αγωγές» προ της επέμβασης 
• να παρέχουν προφορικές ή γραπτές οδηγίες σε τακτά διαστήματα τους ασθενείς τους ώστε να προβούν σε ορισμένες δράσεις (π.χ. μαλάξεις στη δότρια περιοχή του τριχωτού) ή να χρησιμοποιούν φαρμακευτική αγωγή (όπως Minoxidil ή Finasteride) μετά την επέμβαση Μεταμόσχευσης Μαλλιών. Σε κάθε περίπτωση οι οδηγίες μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή.
• να λαμβάνουν φωτογραφίες των ασθενών τους πριν και μετά την επέμβαση χρησιμοποιώντας τον τυποποιημένο φωτισμό, θέση, γωνία λήψης και background και να φωτογραφίζουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέχρι την ολοκλήρωση του χειρουργικού αποτελέσματος.

Όσον αφορά την διεγχειρητική ιατρική φροντίδα, οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ οφείλουν:

• να χρησιμοποιούν τακτικά αντισηπτικό για τον καθαρισμό του τριχωτού της κεφαλής πριν την επέμβαση
• να μη δίνουν συστηματικά ενδοφλέβια ηρεμιστικά στους ασθενείς ως κομμάτι της επέμβασης, εκτός αν παρευρίσκεται Αναισθησιολόγος στην αίθουσα
• να χρησιμοποιούν τακτικά ένα συνδυασμό βραχείας και μακράς δράσης τοπικού αναισθητικού για να πραγματοποιήσουν την επέμβαση Μεταμόσχευσης Μαλλιών όταν η διάρκεια του περιστατικού είναι τέτοια που η τοπική αναισθησία μάλλον θα εξασθενήσει πριν το τέλος της επέμβασης
• να δίνουν τακτικά αναλγητικά στους ασθενείς τους κατά τη διάρκεια της επέμβασης
• να δίνουν νερό, αναψυκτικά και τροφή στους ασθενείς τους σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της επέμβασης
• να παρέχουν στους ασθενείς οπτικοακουστικό υλικό ψυχαγωγίας κατά τη διάρκεια της επέμβασης
• να παρακολουθούν τακτικά το σφυγμό του ασθενούς, την αρτηριακή πίεση και τον κορεσμό του οξυγόνου κατά τη διάρκεια της επέμβασης
• να προσπαθούν σταθερά να μειώσουν το ενδεχόμενο μετεγχειρητικού οιδήματος είτε με φάρμακα όπως η χορηγούμενη από το στόμα πρεδνιζολόνη είτε με την εφαρμογή συμβουλών για τη θέση ύπνου ή με την τοπική χρήση παγοκύστων

Όσον αφορά τη μετεγχειρητική ιατρική φροντίδα, οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ οφείλουν:

• να παρέχουν λεπτομερείς γραπτές οδηγίες στους ασθενείς τους για τη μετεγχειρητική φροντίδα των μοσχευμάτων στη λήπτρια περιοχή
• να χορηγούν στους ασθενείς τους αναλγητικά και/ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• να συμβουλεύουν τους ασθενείς τους να λούσουν εντός 48 ωρών τη δότρια περιοχή
• να προμηθεύουν τους ασθενείς τους με αριθμό τηλεφώνου για έκτακτη ανάγκη εκτός ωραρίου

Όσον αφορά τη διεγχειρητική φροντίδα των μοσχευμάτων, οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ οφείλουν:

• να διατηρούν τη θερμοκρασία των τριχοθυλακιακών μονάδων κατά τη διάρκεια της επέμβασης στα επίπεδα που ορίζουν οι επιστημονικές μελέτες, ανάλογα με το μέσο συντήρησης
• να θεωρήσουν το μέγιστο ασφαλή χρόνο συντήρησης των μοσχευμάτων «εκτός σωμάτος» στις 8 ώρες αλλά να προσπαθήσουν συστηματικά να εμφυτεύσουν τα μοσχεύματα τριχοθυλακιακών μονάδων εντός 6 ωρών μετά την αφαίρεση από τη δότρια περιοχή
• να μην επιτρέψουν σε βοηθούς, νοσηλευτές και γενικά σε μη Ιατρούς να εκτελούν οποιαδήποτε επεμβατική πράξη επί του ασθενούς, όπως αφαίρεση μοσχευμάτων με την τεχνική FUE, δημιουργία υποδοχών κτλ.
• να επιβλέπουν συνεχώς το χειρουργικό προσωπικό της Μεταμόσχευσης Μαλλιών.

Όσον αφορά την μετεγχειρητική παρακολούθηση του ασθενούς, οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ οφείλουν:

• Να επικοινωνεί τηλεφωνικά ένα μέλος της ομάδας με τους ασθενείς τους την επόμενη ημέρα μετά την επέμβαση
• Να βλέπουν σε τακτά χρονικά διαστήματα τους ασθενείς τους για επαναληπτική εξέταση για την πρόοδο και μέχρι το τελικό αποτέλεσμα της Μεταμόσχευσης Μαλλιών
• Να λαμβάνουν τακτικά φωτογραφίες για να καταγράψουν την πρόοδο και το τελικό αποτέλεσμα της Μεταμόσχευσης Μαλλιών
• Να ζητούν περιοδικά τη γνώμη των ασθενών γραπτώς (ερωτηματολόγια για την εμπειρία του ασθενούς)

Όσον αφορά την καταγραφή της εμπειρίας του ασθενούς, οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ οφείλουν:

• Να έχουν έντυπα συναίνεσης για διαφορετικά είδη επεμβάσεων Μεταμόσχευσης Μαλλιών, (π.χ. τριχωτό κεφαλής, φρύδια, γένια/μουστάκι, επιδιόρθωση ουλών, κλπ) που να καλύπτουν όλους τους κινδύνους και τις πιθανές επιπλοκές
• Να έχουν ειδικό έντυπο χειρουργείου που να καταγράφεται ο χρόνος έναρξης και λήξης της επέμβασης Μεταμόσχευσης Μαλλιών, η ποσότητα/δοσολογία του τοπικού αναισθητικού που χρησιμοποιείται κατά την επέμβαση Μεταμόσχευσης Μαλλιών, ο συνολικός αριθμός μοσχευμάτων τριχοθυλακιακών μονάδων και να αναλύει τις τριχοθυλακιακές μονάδες ως προς τον αριθμό τριχών, οι επιπλοκές κατά την επέμβαση ή τυχόν ανεπιθύμητα αποτελέσματα και γενικά κάθε λεπτομέρεια της επέμβασης.
• Να αναφέρει στους ασθενείς τον αριθμό μοσχευμάτων/τριχών που μεταμοσχεύθηκαν

Όσον αφορά την τεχνική FUE, οι χειρουργοί Μεταμόσχευσης Μαλλιών που είναι μέλη της ΕΛΑΜΑΤ οφείλουν:

• Να σημειώνουν την εκτιμώμενη ως «ασφαλή» δότρια περιοχή και να περιορίζουν τις εξαγωγές μοσχευμάτων FUE εντός αυτής και μόνον
• Να μην επιτρέπουν σε βοηθούς Μεταμόσχευσης Μαλλιών να πραγματοποιήσουν οποιαδήποτε Ιατρική πράξη (χρήση punch, αφαίρεση μοσχευμάτων με λαβίδα, δημιουργία υποδοχών) εκτός από την τοποθέτηση των μοσχευμάτων
• Να διασφαλίσουν ότι σε περίπτωση που χρησιμοποιήσουν ρομπότ εξαγωγής μοσχευμάτων (ARTAS) σε οποιαδήποτε φάση της επέμβασης Μεταμόσχευσης Μαλλιών, θα διατηρούν τον έλεγχο του ρομπότ ανά πάσα στιγμή
• Κατά την εφαρμογή της τεχνικής FUE θα θεωρήσουν ως αποδεκτό ποσοστό διατομής-καταστροφής των τριχοθυλακίων μικρότερο του 10% σε σχέση με το σύνολο των μοσχευμάτων
• Να θεωρήσουν ότι μία επέμβαση τεχνικής FUE με ποσοστό κατεστραμμένων μοσχευμάτων άνω του 30% πρέπει να διακοπεί.