Πολλά γενικότερα προβλήματα υγείας ή παθολογικές καταστάσεις, μπορεί να εκδηλωθούν και με την εμφάνιση τριχόπτωσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, επειδή το αρχικό πρόβλημα δεν βρίσκεται στα ίδια τα τριχοθυλάκια, μιλάμε για δευτερογενή τριχόπτωση, που σχεδόν πάντοτε είναι προσωρινή. Γενικά, στην δευτερογενή τριχόπτωση, όταν διορθωθεί η όποια πάθηση ή περάσει η αιτία που την προκάλεσε, αυτές οι τρίχες φυτρώνουν ξανά μετά από 3-4 μήνες.

Υπάρχουν πολλές αιτίες για την προσωρινή τριχόπτωση. 

Η προσωρινή τριχόπτωση μπορεί να προκληθεί από μία σειρά παθήσεων, αλλά στους άνδρες προκαλείται συνήθως από τον παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα. Όταν θεραπεύεται η πάθηση του θυρεοειδούς, η προσωρινή αραίωση των μαλλιών συνήθως αντιστρέφεται. Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν Ενδοκρινολόγο για να μάθετε αν αυτή είναι η υποβόσκουσα αιτία της τριχόπτωσης. Άλλες πιθανές αιτίες για την προσωρινή τριχόπτωση είναι ο υψηλός πυρετός, κάποιοι βαριοί σωματική τραυματισμοί (τροχαίο, κατάγματα, κτλ.) και η χημειοθεραπεία. 

Η προσωρινή τριχόπτωση στις γυναίκες προκαλείται συνήθως από έλλειψη Σιδήρου λόγω της έντονης έμμηνης ρύσης ή μετά από εγκυμοσύνη. Η έλλειψη Σιδήρου, μάλιστα είναι η συχνότερη διατροφική διαταραχή παγκοσμίως. Αυτό το είδος της τριχόπτωσης μπορεί να αντιστραφεί με τη λήξη συμπληρώματος Σιδήρου και την τακτική ιατρική παρακολούθηση. 

Το έντονο άγχος μπορεί επίσης να προκαλέσει προσωρινή τριχόπτωση. Παρόλο που αυτό το είδος προσωρινής τριχόπτωσης δεν έχει κατανοηθεί πλήρως, συναισθηματικοί και ορμονικοί παράγοντες που επηρεάζονται από την «ψυχική σφαίρα» μπορεί να προκαλέσουν αυξημένη προσωρινή τριχόπτωση.

Ποια είναι τα συχνότερα αίτια Προσωρινής Τριχόπτωσης; 

Υπάρχει μία σειρά ιατρικών παθήσεων και καταστάσεων που προκαλούν προσωρινή τριχόπτωση και μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς Μεταμόσχευση Μαλλιών.

Παρακάτω είναι ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες αιτίες που μπορεί να ευθύνονται για την προσωρινή τριχόπτωση και αντιμετωπίζονται ιατρικά:

Υποθυρεοειδισμός & Υπερθυρεοειδισμός

Σε φυσιολογικές συνθήκες, ο θυρεοειδής αδένας ρυθμίζει τη χρήση των διατροφικών στοιχείων από το σώμα σας για την παροχή ενέργειας και το πόσο «ευαίσθητο» είναι το σώμα σας σε άλλες ορμόνες. Τόσο ο υποθυρεοειδισμός όσο και ο υπερθυρεοειδισμός προκαλούν αλλαγές στη φυσιολογία του δέρματος και του τριχοθυλακίου και σχετίζονται με διαταραχές στα τριχοθυλάκια, με άγνωστο, όμως, μηχανισμό.

Με τον υποθυρεοειδισμό, ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει ορισμένες ορμόνες επαρκώς, πράγμα που αναστατώνει τη «χημική ισορροπία» του σώματός σας. Ένα από τα αποτελέσματα μπορεί να είναι η τριχόπτωση και η αραίωση των μαλλιών. Ευτυχώς, όταν διαγνωσθεί σωστά, ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να ελεγχθεί και η τριχόπτωση να αντιστραφεί. Στον υποθυρεοειδισμό, οι τρίχες σε ολόκληρο το σώμα είναι εύθραυστες, στεγνές και «θαμπές», ενώ συχνά εμφανίζεται και μαζική τριχόπτωση. Ο υποθυρεοειδισμός προκαλεί διαταραχές στο αναγενές στάδιο (στάδιο ανάπτυξης) του τριχοθυλακίου και επισπεύδει την είσοδο του τριχοθυλακίου στο τελογενές στάδιο (στάδιο ανάπαυσης). 

Ο υπερθυρεοειδισμός, όταν δηλαδή ο θυρεοειδής αδένας παράγει θυρεοειδείς ορμόνες σε υπερβολική ποσότητα, σχετίζεται με γενικευμένη τριχόπτωση, λεπτές τρίχες και λιπαρότητα, χωρίς να είναι γνωστός ο ακριβής μηχανισμός πρόκλησης αυτών των φαινομένων.

Γενικά, και στις δύο θυρεοειδικές διαταραχές, η τριχόπτωση και η αραίωση σταδιακά αντιστρέφονται με την αποκατάσταση του ευθυρεοειδισμού, δηλαδή με τα φυσιολογικά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών.

Εγκυμοσύνη 

Οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά από αυτήν μπορεί να προκαλέσουν μία σειρά σημαντικών αλλαγών στο σώμα της γυναίκας. 

Τα οιστρογόνα, που είναι πολύ αυξημένα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, προκαλούν αύξηση του αριθμού των τριχών στο αναγενές στάδιο (στάδιο ανάπτυξης), μείωση της παραγωγής σμήγματος και αύξηση της διαμέτρου των τριχών έως και 10%. Μετά την εγκυμοσύνη, όμως, που τα οιστρογόνα επιστρέφουν «απότομα» στα φυσιολογικά επίπεδα, οι γυναίκες μπορεί να βιώσουν μια μαζική τριχόπτωση, καθότι πολλά από τα τριχοθυλάκια, που λόγω των οιστρογόνων είχαν παραμείνει για περισσότερο διάστημα στο τριχωτό, μπαίνουν ταυτόχρονα σε τελογενες στάδιο (στάδιο ανάπαυσης και πτώσης της τρίχας) και η τριχόπτωση μπορεί να είναι έντονη. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται Επιλόχεια Τριχόπτωση. 

Η Επιλόχεια Τριχόπτωση είναι φαινόμενο που παρατηρείται 2-6 μήνες μετά τον τοκετό και διαρκεί συνήθως 3-4 μήνες. Γενικά, μετά από μερικούς μήνες τα μαλλιά ξαναβγαίνουν και η αραίωση διορθώνεται. (Σχήμα 1) Παρόλα αυτά, αν η τριχόπτωση συνεχιστεί πολύ καιρό μετά την εγκυμοσύνη, μπορεί να είναι ένδειξη μίας πιο σημαντικής ορμονικής ανισορροπίας και απαιτεί να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.

Σχήμα 1. Στην εγκυμοσύνη, τα άφθονα φυσιολογικά οιστρογόνα επιτρέπουν στα μαλλιά να αυξηθούν σε μήκος και να αυξηθεί και ο αριθμός τριχών. Μετά τον τοκετό, πολλές τρίχες μπορεί να πέσουν μαζεμένες, αλλά σχεδόν πάντοτε θα αποκατασταθεί η εικόνα των μαλλιών πριν την εγκυμοσύνη μετά από μερικούς μήνες.

Σωματικό και Ψυχικό Στρες 

Η έντονη σωματική καταπόνηση, όπως αυτή που προκαλείται από τις «δίαιτες-εξπρές», από χρόνια ασιτία ή από υψηλό πυρετό για πολλές μέρες, μπορεί να προκαλέσει τα τριχοθυλάκια να μπουν πρώιμα σε τελογενες στάδιο (στάδιο ανάπαυσης και πτώσης της τρίχας) και να εμφανιστεί έντονη τριχόπτωση. 

Τόσο στο σωματικό όσο και στο ψυχικό στρες, αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα τριχοθυλάκια, κατά κάποιο τρόπο, «σοκάρονται» διακόπτουν τον φυσιολογικό κύκλο ανάπτυξης και μπαίνουν στη φάση «ανάπαυσης». 

Η έντονη συναισθηματική καταπόνηση, όπως είναι η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, ένας χωρισμός ή άλλο ψυχικό τραύμα, μπορεί να παίξει τεράστιο ρόλο στην τριχόπτωση, ειδικά στις γυναίκες. Οι αιτίες για αυτό το φαινόμενο δεν είναι πλήρως κατανοητές αλλά ο Δερματολόγος ή ο χειρουργός που ειδικεύεται στη Μεταμόσχευση Μαλλιών μπορεί να σας προτείνει αγωγή για την υποβόσκουσα πάθηση. Όταν η καταπόνηση περιοριστεί, τα τριχοθυλάκια σταδιακά θα επιστρέψουν στην φυσιολογική κατάστασή τους.

Στο σημείο αυτό να ξεκαθαρίσουμε πως ένα στρεσσογόνο γεγονός θα προκαλέσει τριχόπτωση σε περίπου 1-2 μήνες μετά το γεγονός! Ενώ τα τριχοθυλάκια σοκάρονται κατά τη διάρκεια του γεγονότος, μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για την απόπτωση της τρίχας περνάνε εβδομάδες. Για τον λόγο αυτό πολλοί ασθενείς δεν μπορούν να συνδέσουν το στρεσσογόνο γεγονός με την τριχόπτωση, επειδή αυτή εμφανίζεται 2-3 μήνες μετά το γεγονός

Είναι φυσιολογικό να χάνετε μέχρι περίπου 100 τρίχες τη μέρα, αλλά σε συνθήκες έντονου στρες, η κορτιζόλη εκλύεται στο σώμα σε πιο υψηλά επίπεδα από το φυσιολογικό και μπορεί να προκαλέσει αύξηση ως και 30% στα τριχοθυλάκια που μπαίνουν σε φάση «ανάπαυσης», προκαλώντας μαζική τριχόπτωση και σταδιακά ολοένα και πιο εμφανή αραίωση. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται Τελογενής Τριχόρροια (Telogen Effluvium). Τα καλά νέα είναι ότι αυτή είναι συνήθως μία προσωρινή κατάσταση και μέσα σε λίγους μήνες τα τριχοθυλάκια επανέρχονται στη φυσιολογική φάση ανάπτυξής τους και οι τρίχες ξαναβγαίνουν. Αν το πρόβλημα επιμείνει, η αποφυγή ή τουλάχιστον η σωστή διαχείριση του άγχους είναι η μόνη λύση, οπότε συμβουλευτείτε ένα ειδικό ψυχικής υγείας σχετικά με το πώς μπορείτε να διαχειριστείτε και να ελέγξετε καλύτερα τα επίπεδα άγχους και να καταλάβετε τι το προκαλεί.

Φάρμακα που προκαλούν τριχόπτωση

Κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα έχουν βρεθεί να προκαλούν προσωρινή τριχόπτωση, κάποια με γνωστούς μηχανισμούς και κάποια άλλα με άγνωστους μηχανισμούς.

Με τριχόπτωση σχετίζονται κάποια αντισυλληπτικά σκευάσματα, ορισμένα αντιεπιληπτικά φάρμακα, ορισμένα αντιυπερτασικά (π.χ. β-αναστολείς), συγκεκριμένα αντικαταθλιπτικά, κάποια αντιπηκτικά, κάποια ρετινοειδή (τα οποία προέρχονται από την βιταμίνη Α και χρησιμοποιούνται στην θεραπείας της ακμής), το Λίθιο και πολλά από τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης της ιβουπροφαίνης.

Είναι απαραίτητο να μιλήστε με τον ιατρό σας που θα μπορέσει να σας πει αν η τριχόπτωση που εμφανίστηκε οφείλεται σε κάποιο φάρμακο που λαμβάνετε και τι αλλαγές μπορούν να γίνουν στην αγωγή προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο.

Εποχική Τριχόπτωση

Αντίθετα με τα υπόλοιπα θηλαστικά που αλλάζουν τρίχωμα 2 φορές το χρόνο, στο ανθρώπινο σώμα, και ειδικότερα στο τριχωτό, οι τρίχες δεν ακολουθούν μαζική και συγχρονισμένη πτώση. Κάθε τριχοθυλάκιο στο ανθρωπινό σώμα έχει το δικό του «εσωτερικό ρυθμό» που ορίζει την πτώση και επανέκφυση της τρίχας, με αποτέλεσμα οι κύκλοι διαφορετικών τριχοθυλακίων να είναι μη-συγχρονισμένοι και ο άνθρωπος να μην «αλλάζει» τρίχωμα στο τριχωτό ή αλλού με εμφανή τρόπο.

Γενικά, σε ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα, ο κύκλος ζωής του κάθε τριχοθυλάκιο είναι σε πλήρη ανεξαρτησία και δεν επηρεάζεται από τον κύκλο ζωής στα ολόγυρα τριχοθυλάκια.

Στα υπόλοιπα θηλαστικά, η διαδικασία απόπτωσης των τριχών είναι μαζική και εμφανής και η αλλαγή του τριχώματος σχετίζεται με την αλλαγή στη διάρκεια της ημέρας (διάρκεια ηλιοφάνειας) τους καλοκαιρινούς και χειμερινούς μήνες. Στον άνθρωπο, η διαδικασία αυτή είναι σαφώς πιο ανεπαίσθητη και η επίδραση του περιβάλλοντος σχετίζεται, όπως και στα ζώα, κυρίως με τη διάρκεια της ηλιοφάνειας της ημέρας. 

Ως αποτέλεσμα, οι τρίχες του τριχωτού μεγαλώνουν ταχύτερα το καλοκαίρι, που η ημέρα διαρκεί περισσότερο και οι άνθρωποι τείνουν να βρίσκονται περισσότερο διάστημα εκτός κτιρίων. Αντίστροφα, το χειμώνα, η ταχύτητα ανάπτυξης είναι μικρότερη. Αποτέλεσμα αυτών των εποχιακών διαφορών είναι το καλοκαίρι μεγαλύτερο ποσοστό από τις τρίχες του τριχωτού να είναι σε φάση ανάπτυξης.

Με την πάροδο αυτών το δυο εποχών του έτους, εμφανίζεται και η μέγιστη φυσιολογική τριχόπτωση, τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο πιο έντονα και το Μάρτιο-Απρίλιο ηπιότερα. Αυτές τις δύο περιόδους εντονότερης, αλλά φυσιολογικής τριχόπτωσης, τις περιγράφουμε ως Εποχική Τριχόπτωση.

Έλλειψη διατροφικών στοιχείων

Η ακεραιότητα του δέρµατος, των τριχών του σώµατος και του τριχωτού εξαρτάται και από την επαρκή και ισορροπηµένη διατροφή. Η γενική στέρηση τροφής, η έλλειψη ή ανεπάρκεια σε κάποια συγκεκριµένη διατροφική οµάδα, αλλά και η περίσσεια ενός συστατικού σε βάρος κάποιου άλλου, µπορούν να διαταράξουν την ισορροπία του ανθρώπινου σώµατος γενικότερα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται Διατροφική Διαταραχή.

Η τριχόπτωση που οφείλεται σε Διατροφικές Διαταραχές µπορεί να χωριστεί σε:

Τριχόπτωση µε απολεπιστικές δερµατικές διαταραχές

Η έλλειψη Βιοτίνης (εμφανίζεται μόνο σε πολύ σπάνιες και πολύ βαριές περιπτώσεις) έχει αναφερθεί να προκαλεί δερµατίτιδα και τριχόπτωση, ενώ υπάρχουν επαρκή στοιχεία που σχετίζουν την ένδεια απαραίτητων λιπαρών οξέων µε την ψωρίαση, το έκζεµα και την τριχόπτωση. Επίσης, η έλλειψη Ψευδαργύρου µπορεί να συνδεθεί µε διάχυτη τριχόπτωση και δερµατικές διαταραχές.

Τριχόπτωση χωρίς απολεπιστικές δερµατικές διαταραχές 

Η έλλειψη Ιωδίου και ο υποθυρεοειδισµός που προκαλεί, είναι µία χαρακτηριστική, αλλά σπάνια αιτία τριχόπτωσης στις προηγμένες χώρες (διότι προστίθεται Ιώδιο στο μαγειρικό αλάτι), όπως επίσης και η έλλειψη Βιοτίνης, Ινοσιτόλης και Παντοθενικού οξέος έχουν αναφερθεί να προκαλούν τριχόπτωση και ενίοτε ήπιες δερµατίτιδες. Οι καταστάσεις αυτές είναι όμως εξαιρετικά σπάνιες, εμφανίζονται μόνο σε ευπαθείς ομάδες και ποτέ στον γενικό πληθυσμό. Εξαίρεση αποτελεί η ένδεια Σιδήρου.

Μια άλλη εξαίρεση είναι ο πρωτεΐνικός υποσιτισμός. Η διατροφή με πολύ μειωμένη πρόσληψη πρωτεΐνης μπορεί να αναγκάσει το σώμα σας να αντιδράσει «διακόπτοντας» την ανάπτυξη πολλών τριχοθυλακίων, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας. Αυτό μπορεί να συμβεί περίπου δύο έως τρεις μήνες μετά τη μείωση της πρόσληψης πρωτεϊνών και διορθώνεται με αποκατάσταση της διατροφής.

Σημαντική σημείωση

Όταν η διατροφή ενός ατόμου είναι σημαντικά διαταραγμένη, εκτός από πλήθος άλλων προβλημάτων υγείας, το άτομο μπορεί να εμφανίσει και τριχόπτωση. 

Το πρόβληµα είναι πως έχει επικρατήσει και η αντίστροφη πεποίθηση: πως αν κάποιος έχει τριχόπτωση, πρέπει υποχρεωτικά να έχει έλλειψη σε κάποιο διατροφικό στοιχείο και από αυτό να προκαλείται η τριχόπτωση! Άσχετα µάλιστα αν είναι υγιέστατος, εύρωστος και νέος.

Αυτό είναι εντελώς λάθος και ανακριβές.

Το γεγονός πως κάποια διατροφικά στοιχεία (βιταµίνες, ιχνοστοιχεία κ.α.) συµµετέχουν στη φυσιολογία των τριχοθυλακίων δεν σηµαίνει πως οι παθήσεις των τριχοθυλακίων και η οποιαδήποτε τριχόπτωση σχετίζονται µε ελλείψεις σε κάποιο/α από τα στοιχεία αυτά!

Σε κάνενα από τα φυσιολογικώς σιτιζόµενα άτοµα, ή για να είμαστε πιο σαφείς, στα άτοµα µε µια κοινή, συνηθισµένη, Δυτική διατροφή, όσο ανθυγιεινή και αν είναι δεν λέιπει κανένα διατροφικό στοιχείο που να μπορεί να προκαλέσει τριχόπτωση. Όλοι σχεδόν οι ασθενείς µε τριχόπτωση, πότε δεν στερούνται κάποιου διατροφικού στοιχείου που να σχετίζεται µε την απώλεια µαλλιών τους, εκτός από την πιθανότητα να λείπει Σίδηρος σε γυναίκες με ΓΑΑ. 

Θα πρέπει λοιπόν να θυμάται κανείς πως η «αναπλήρωση» οποιουδήποτε διατροφικού στοιχείου με χάπια, συμπληρώματα διατροφής και αλλαγές στην διατροφή δεν έχει καμία επίδραση στην πορεία της Ανδρογενετικής Αλωπεκίας και ούτε και τα άτοµα µε άλλα αίτια τριχόπτωσης ωφελεί γενικότερα. 

Να θυμάστε: Για το 98% των ανδρών με τριχόπτωση, το αίτιο είναι η Ανδρική Ανδρογενετική Αλωπεκίας, ενώ για το 70% των γυναικών με τριχόπτωση, το αίτιο είναι η Γυναικεία Ανδρογενετική Αλωπεκίας. Τα αίτια είναι κληρονομικά και η διατροφή δεν εμπλέκεται σε κανένα σημείο.

Ξεχάστε εντελώς βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, βότανα και γενικά κάθε συμπλήρωμα διατροφής!

Μόνο συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού έχουν ανάγκη για λήψη συμπληρωμάτων διατροφής και μόνον αυτοί θα βρουν όφελος όταν λάβουν συμπλήρωμα διατροφής.

Αν λοιπόν δεν είστε έγκυος ή θηλάζουσα μητέρα ή πρωταθλητής ή έφηβος στην ανάπτυξη (αυξημένες ανάγκες), αν δεν είστε αυστηρός χορτοφάγος βίγκαν, παραμελημένος ηλικιωμένος ή ασθενής ή άτομο με ειδικές ανάγκες που χρειάζεται φροντίδα, αλκοολικός ή χρήστης ναρκωτικών ουσιών ή δεν πάσχετε από νευρική ή άλλου είδους ανορεξία (μειωμένη πρόσληψη-υποσιτισμός), αν δεν πάσχετε από σύνδρομο γαστρικής και εντερικής δυσαπορρόφησης, (μειωμένη απορρόφηση) ή από φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, χρόνιες διάρροιες ή νεφρική ανεπάρκεια (αυξημένες απώλειες) ΔΕΝ χρειάζεστε κανένα συμπλήρωμα διατροφής γενικά ή ειδικά για τα μαλλιά σας! 

Τίποτα δεν λείπει από τον οργανισμό σας ή από τα τριχοθυλάκιά σας, όσο και αν προσπαθούν να σας πείσουν για το αντίθετο όσοι πουλούν συμπληρώματα διατροφής.

Αν πάλι ανήκετε σε κάποια από τις παραπάνω ευπαθείς ομάδες, χρειάζεστε πιθανόν ειδική δίαιτα ή συμπλήρωμα διατροφής, αλλά μαλλιά θα βγάλετε μόνο αν το αίτιο της τριχόπτωσης είναι άλλο από την ΑΓΑ ή την ΓΑΑ.