Το διάλυμα Minoxidil (εμπορική ονομασία Regaine®) είναι μια τοπική, εγκεκριμένη αγωγή ενάντια στην τριχόπτωση, κατάλληλη για άντρες και γυναίκες.

Είναι η μόνη τοπική αγωγή ενάντια στην ΑΓΑ η οποία έχει εγκριθεί τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (Food and Drug Administration, FDA) με ένδειξη ενάντια στην τριχόπτωση που προκαλείται από ΑΓΑ και συνταγογραφείται από ιατρούς σε ολόκληρο τον κόσμο. 

Από το 1986 μέχρι το 1996 το διάλυμα Minoxidil 2% ήταν διαθέσιμο μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής αλλά εδώ και περίπου 15 χρόνια είναι μη συνταγογραφούμενο φάρμακο (ΜΗΣΥΦΑ), είτε με την εμπορική ονομασία Regaine® είτε ως γενόσιμο σκεύασμα και κυκλοφορεί πλέον κυρίως σε συγκέντρωση 5%. Το διάλυμα Minoxidil εφαρμόζεται τοπικά, δηλαδή χορηγείται κατευθείαν στο τριχωτό της κεφαλής προκειμένου να ανασταλεί η τριχόπτωση και η να διεγερθεί η ανάπτυξη νέας τριχοφυΐας. 

Όταν παρουσιάστηκε αρχικά, το διάλυμα Minoxidil απασχόλησε πολύ τα ΜΜΕ, ως το πρώτο φάρμακο για την αποκατάσταση των μαλλιών που εγκρίθηκε από επίσημους Κρατικούς και επιστημονικούς φορείς με ένδειξη ενάντια στην τριχόπτωση. Σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάστηκε ως «θαυματουργό φάρμακο». Με τον καιρό, το διάλυμα Minoxidil δεν ανταποκρίθηκε πλήρως στις προσδοκίες ενός «θαυματουργού φαρμάκου» και υπήρξε απογοήτευση καθώς τα αποτελέσματα συχνά δεν ήταν τόσο θεαματικά όσο έλπιζαν οι ιατροί και ασθενείς. 

Αυτό που σίγουρα ισχύει είναι ότι το Minoxidil είναι αποτελεσματικό και μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο σε μεγάλο ποσοστό ατόμων με τριχόπτωση. Το διάλυμα Minoxidil 5% είναι εδώ και 20 χρόνια διαθέσιμο και οι κλινικοί ερευνητές έχουν καταγράψει ότι είναι σημαντικά πιο αποτελεσματικό από ότι το παλαιότερο διάλυμα Minoxidil 2%, όσον αφορά την αναστολή της τριχόπτωση και τη διέγερση νέας τριχοφυΐας σε άνδρες και γυναίκες. 

Το διάλυμα Minoxidil 5%, είναι πιο αποτελεσματικό σε άτομα με πρόσφατη εμφάνιση τριχόπτωσης εξαιτίας της Ανδρογενετικής Αλωπεκίας και με σχετικά μικρές περιοχές τριχόπτωσης. Το διάλυμα Minoxidil είναι λιγότερο αποτελεσματικό όταν η τριχόπτωση είναι μακρόχρονη και εκτεταμένη. Συνεπώς, η έγκαιρη χρήση του Minoxidil μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη της περιορισμένης σε έκταση τριχόπτωσης σε άνδρες και σε γυναίκες. Οι γιατροί που ειδικεύονται στην αποκατάσταση μαλλιών προτείνουν το διάλυμα Minoxidil για να επιβραδύνουν την τριχόπτωση σε νεαρούς ασθενείς, καθυστερώντας με τον τρόπο αυτόν τη Μεταμόσχευση Μαλλιών για πολλά χρόνια και προκειμένου να διατηρήσουν περισσότερα «αποθέματα» τριχοθυλακίων αργότερα για τη Μεταμόσχευση Μαλλιών.

Το διάλυμα Minoxidil είναι συχνά πιο αποτελεσματικό στη βελτίωση της τριχοφυΐας σε κεντρικά σημεία του τριχωτού της κεφαλής και κυρίως στην κορυφή του τριχωτού και λιγότερο στη μετωπιαία περιοχή (hairline). Χρησιμοποιείται συχνά με επιτυχία από ιατρούς ειδικευμένους στην αποκατάσταση μαλλιών προκειμένου να υποστηρίξουν το αποτέλεσμα της Μεταμόσχευσης Μαλλιών, συμβάλλοντας σε μία καλύτερη εικόνα κάλυψης στο τριχωτό.

Όταν το διάλυμα Minoxidil αποδειχθεί αποτελεσματικό στην επιβράδυνση της τριχόπτωσης και στη διέγερση νέας τριχοφυΐας σε κάποιον ασθενή, η χρήση του πρέπει να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Αν σταματήσει η τακτική, καθημερινή χρήση του Minoxidil, όλα τα αποτελέσματα της αγωγής θα χαθούν μέσα στους επόμενους 3-6 μήνες.

Οι παρενέργειες του Minoxidil είναι λίγες και ήπιες και περιλαμβάνουν γενικά ήπιο δερματικό ερεθισμό ή φαγούρα. Μία πιθανή παρενέργεια της χρήσης του Minoxidil είναι η εμφάνιση ανεπιθύμητων τριχών στο πρόσωπο που μπορεί να προκληθεί όχι τόσο από τη απορρόφηση στην κυκλοφορία, αλλά κυρίως από την ακούσια εφαρμογή του στο πρόσωπο με τα χέρια μετά τη χρήση. Επίσης, μπορεί, κατά καιρούς, να εμφανιστεί ένας κιτρινωπός αποχρωματισμός στις τρίχες, ειδικά στις άσπρες. Πολύ σπάνια, κάποιος ασθενής μπορεί να εμφανίσει ταχυκαρδία ή αρρυθμία, μία εξέλιξη που σε γενικές γραμμές απαιτεί την παύση της χρήσης του διαλύματος Minoxidil.

Για περισσότερες λεπτομέρειες για το Minoxidil διαβάστε παρακάτω

Minoxidil (εμπορική ονομασία Regaine®)

Χορήγηση

Τοπική: εφαρμόζεται στο τριχωτό ως λοσιόν ή ως αφρός. Το Minoxidil διατίθεται πλέον μόνο σε συγκέντρωση 5%. Αρχικά το σκεύασμα Minoxidil με συγκέντρωση 5% αναπτύχθηκε για την αντιμετώπιση της ανδρικής Ανδρογενετικής Αλωπεκίας, αλλά οι έρευνες έδειξαν ότι και οι γυναίκες με Γυναικεία Ανδρογενετική Αλωπεκία μπορούν να ωφεληθούν από αυτό, χωρίς παρενέργειες (που αρχικά ανησυχούσαν τους ερευνητές), όπως η πιθανή υπερτρίχωση σε άλλες περιοχές.

Διαθεσιμότητα 

Χωρίς συνταγογράφηση παγκοσμίως. Το Minoxidil προσφέρεται σε φαρμακευτικά σκευάσματα με διάφορες εμπορικές ονομασίες. Η αρχική εμπορική ονομασία του διαλύματος Minoxidil στην Ελλάδα ήταν «Regaine®», πριν λήξει η πατέντα και μπορέσουν να αναπτυχθούν πλήθος γενόσιμα σκευάσματα.

Τρόπος δράσης 

Το Minoxidil αναπτύχθηκε αρχικά ως μία αντι-υπερτασική φαρμακευτική αγωγή από το στόμα. Όµως, κατά τη διάρκεια των κλινικών δοκιµών, παρατηρήθηκε η εξής «ενδιαφέρουσα» ανεπιθύµητη ενέργεια: 80% των υπερτασικών ασθενών που έλαβαν χάπι Minoxidil από το στόμα παρουσίασαν υπερτρίχωση σε περιοχές όπως στα µαγούλα, στο µέτωπο και στη ράχη των χεριών, ενώ σε πολλούς αναπτύχθηκαν ξανά μαλλιά σε αραιές ή και άδειες περιοχές του τριχωτού. Οι παρενέργειες αυτές έθεσαν σοβαρούς περιορισµούς στη χρήση του Minoxidil ως αντι-υπερτασικού φαρμάκου, έδωσαν, όµως, το έναυσµα στην εταιρεία να ωθήσει το τµήµα ερευνών να διαπιστώσει κατά πόσο το Minoxidil µπορούσε να χρησιµοποιηθεί για την αντιµετώπιση των διαφόρων αλωπεκιών.

Ο ακριβής τριχογενετικός µηχανισµός δράσης του Minoxidil ήταν από την αρχή της χρήσης του άγνωστος, ενώ ακόµα και σήµερα, 40 περίπου χρόνια µετά την εµφάνισή του, παραµένει ασαφής. Δεν είναι πλήρως κατανοητό το πώς δρα το Minoxidil ώστε να επιβραδύνει την τριχόπτωση και να διεγείρει νέα τριχοφυΐα. 

Οι πιο πιθανοί μηχανισμοί, από τους δεκάδες που έχουν προταθεί είναι οι εξής:

• Ο πιθανότερος κύριος µηχανισµός δράσης του Minoxidil είναι ότι ενεργοποιεί το ένζυµο prostaglandin endoperoxidase synthase-1 (PGHS-1) και αυξάνει την παραγωγή της προσταγλανδίνης PGE2 που έχει κυτταροπροστατευτική δράση και προάγει την ανάπτυξη των τριχών. 
• H θεωρία ότι το Minoxidil δρα στα τριχοθυλάκια μέσω της αγγειοδιαστολής των αγγείων του τριχωτού µετά την τοπική εφαρµογή του έχει εγκαταλειφθεί πλήρως έπειτα από µέτρηση αιµατικής ροής µε συσκευή Doppler. Αρκέι να σκεφτεί κανείς κανείς πως και άλλες ουσίες µε παρόµοια αγγειοδιασταλτική δράση δεν προκαλούν ανάπτυξη τριχοφυΐας ή έστω αναστολή της τριχόπτωσης.
• Το Minoxidil δεν έχει ορµονική, ανοσοκατασταλτική ή αντι-ανδρογόνο δράση.

Αποτελέσματα χρήσης Minoxidil

Μπορεί ο ακριβής µηχανισµός δράσης του Minoxidil να είναι ασαφής αλλά τα κλινικά αποτελέσµατα της δράσης του είναι συγκεκριµένα και γνωστά.

Το Minoxidil:

• αυξάνει σε µέγεθος και διάµετρο τα σµικρυµένα τριχοθυλάκια (ενδιάµεσα/χνοώδη) στα σηµεία του τριχωτού που εµφανίζουν ΑΓΑ
• µετατρέπει σταδιακά τα ενδιάµεσα/χνοώδη τριχοθυλάκια σε τελικά τριχοθυλάκια, δηλαδή φυσιολογικά, χοντρά και υγιή τριχοθυλάκια
• προκαλεί την είσοδο των τριχοθυλακίων σε νέο αναγενές στάδιο (στάδιο ανάπτυξης)
• αυξάνει σταδιακά τη διάρκεια του αναγενούς σταδίου
• αναστέλλει την είσοδο των τριχοθυλακίων στο τελογενές στάδιο (στάδιο ανάπαυσης)
• επαναφέρει τη διάρκεια του τελογενούς σταδίου στα φυσιολογικά επίπεδα
• μειώνει το χρονικό διάστηµα από τη στιγµή που θα αποπέσει µια τρίχα µέχρι να επανεµφανιστεί.

Συνολικά, µε τη δράση του Minoxidil, οι τρίχες εµφανίζονται µακρύτερες, χονδρότερες και παραµένουν για µεγαλύτερο διάστηµα στην επιφάνεια του τριχωτού, µε αποτέλεσµα την καλύτερη αισθητική κάλυψή του.

Κλινική αποτελεσματικότητα

Το Minoxidil έχει αποδειχθεί σε δεκάδες εκτενείς κλινικές μελέτες, σε χιλιάδες ασθενείς παγκοσμίως να αναστέλλει την τριχόπτωση, ειδικά των νεώτερων σε ηλικία ασθενών και να αποκαθιστά σημαντικό μέρος των χαμένων μαλλιών σε πολλούς από αυτούς.

Σύμφωνα με τη πλέον εκτενή επιστημονική δημοσίευση μέχρι σήμερα, έχουν βρεθεί τα εξής:

• 15-20% των ασθενών µε ΑΓΑ που χρησιµοποιούν τακτικά Minoxidil θα έχουν πλήρη αναστολή της τριχόπτωσης και εµφανή ανάπτυξη νέας τριχοφυΐας,
• 50% θα έχει μόνο µερική αναστολή της τριχόπτωσης,
• 30% θα συνεχίσει να χάνει µαλλιά, αλλά µε σαφώς αργότερο ρυθµό από πριν.

Παρενέργειες

Οι συχνότερες ανεπιθύµητες ενέργειες που αναφέρθηκαν στις κλινικές µελέτες ήταν ήπιες δερµατικές αντιδράσεις. Ο ήπιος κνησμός στο τριχωτό είναι η πιο συνηθισμένη παρενέργεια της αγωγής με Minoxidil. Άλλες παρενέργειες μπορεί να είναι ο τοπικός ερεθισµός και η ξηρότητα, η απολέπιση, το ερύθηµα και ο ήπιος καύσος στο τριχωτό.

H χρήση ενός σκευάσµατος για την αντιµετώπιση της ΑΓΑ που αρχικά σχεδιάστηκε ως αντι-υπερτασικό είναι λογικό να προκαλεί σκεπτικισµό. Η πιθανότητα ανεπιθύµητων ενεργειών που σχετίζονται µε την απορρόφηση και την είσοδο του Minoxidil στην κυκλοφορία απασχολεί πολλούς υποψήφιους χρηστές του Minoxidil.

Επαναλαμβανόμενες, υπερβολικά μεγάλες δόσεις Minoxidil ως λοσιόν στο τριχωτό έχουν συσχετιστεί με ελαφρώς μειωμένη πίεση του αίματος σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις ασθενών. Τέλος, υπάρχει (ελάχιστη) πιθανότητα κάποιος «σπάνιος» ασθενής να εµφανίσει συστεµικές παρενέργειες όπως κατακράτηση υγρών µε οίδηµα, ταχυκαρδία ή στηθάγχη.

Πόσο καιρό πρέπει να πάρω το Minoxidil;

Το σηµείο αυτό είναι εξαιρετικά σηµαντικό: το Minoxidil δεν αποτελεί θεραπεία της ΑΓΑ, αλλά αγωγή, δηλαδή η δράση του διαρκεί όσο διαρκεί και η χρήση του. Με τη διακοπή της αγωγής τα αποτελέσµατα θα αναστραφούν. 

Από τη στιγµή που θα γίνει διακοπή της αγωγής τις πρώτες 2 εβδοµάδες δεν υπάρχει αλλαγή στην εµφάνιση, ενώ από την 3η εβδοµάδα αρχίζει έντονη τριχόπτωση που διαρκεί έως ότου αποπέσουν όλες οι τρίχες που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της αγωγής. Σε περίπου 3-4 µήνες ο ασθενής επιστρέφει στην προ-θεραπευτική κατάσταση, αλλά και στο σηµείο που θα είχε φτάσει η τριχόπτωσή του αν δεν έκανε ποτέ χρήση Minoxidil. (Σχήμα 1)

Το γεγονός ότι µετά τη διακοπή του Minoxidil ο ασθενής μπορεί να καταλήξει µε λιγότερα µαλλιά από αυτά που είχε πριν ξεκινήσει την αγωγή, ειδικά αν την έπαιρνε για χρόνια, έχει οδηγήσει στην εσφαλµένη εντύπωση του λεγόµενου «rebound effect», δηλαδή πως αν διακόψει κανείς την αγωγή θα χάσει και επιπλέον μαλλιά!

Επίσης, το γεγονός ότι µετά τους 6-12 µήνες η επιπλέον ανάπτυξη τριχοφυΐας σταµατάει και απλά διατηρείται το αποτέλεσµα, έχει οδηγήσει στην επίσης εσφαλμένη εντύπωση της λεγόµενης «ανοχής», ότι δηλαδή ο «οργανισμός» συνήθισε το Minoxidil. 

Και οι δύο αυτές θεωρίες είναι λανθασµένες.

Σχήμα 1. Αν ο ασθενής ξεκινήσει την αγωγή όταν γίνει εμφανής η αραίωση, έχει συνήθως χάσει ήδη το 50% της μάζας των μαλλιών στις αραιές περιοχές. Η αγωγή Minoxidil Topical Solution (MTS) θα σταματήσει την τριχόπτωση και θα αυξήσει τον αριθμό των τριχών (πορτοκαλί γραμμή). Αν μετά από π.χ. 5 χρόνια σταματήσει την αγωγή, σε λίγο καιρό θα μεταπέσει στο σημείο που θα ήταν αν ποτέ δεν είχε λάβει την αγωγή (πράσινη γραμμή).

Περίληψη

Το Minoxidil είναι το µοναδικό κλινικά αποδεδειγµένο και εγκεκριμένο τοπικό φαρµακευτικό σκεύασµα ενάντια στην ΑΓΑ και στην ΓΑΑ, ενώ έχει θετικά αποτελέσµατα και σε άλλα αίτια τριχόπτωσης. 

Αποτελεί τη «Gold Standard» αγωγή και σύµφωνα µε την τεκµηριωµένη ιατρική, οφείλει να προτείνεται σε κάθε ασθενή µε ΑΓΑ/ΓΑΑ και όσο το δυνατόν συντοµότερα από τη στιγµή που θα ζητήσει τη βοήθεια του ιατρού! 

Είναι απόλυτα ασφαλές, πολύ αποτελεσµατικό και οι ιατροί οφείλουν να εξηγούν τις απαιτήσεις χρήσης του Minoxidil και να ξεδιαλύνουν τις παρεξηγήσεις που συνοδεύουν και διαιωνίζονται γύρω από το Minoxidil και βασίζονται τελικά σε λανθασµένη ένδειξη και χρήση και όχι στα πραγµατικά χαρακτηριστικά του Minoxidil. 

Η νέα µορφή Minoxidil Topical Foam έχει εξαιρετικά προτερήµατα. Οι οδηγίες χρήσης πρέπει να τηρούνται αυστηρά και δοσολογικά σχήµατα διαφορετικά από τη σωστή χρήση 2 φορές τη μέρα ή συνδυαστικά διαλύµατα (λοσιόν Minoxidil με άλλες ουσίες μέσα) καταλήγουν να µειώνουν την αποτελεσµατικότητα του Minoxidil.